Nhóm nghiên cứu đã khảo sát mô hình công nghệ cao tại 5 tỉnh: Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang, Hậu Giang và Sóc Trăng. Kết quả nghiên cứu cho thấy: công nghệ cao áp dụng đối với lúa gạo có 2 nhóm công nghệ cao: (1). Công nghệ cao thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị (như các tiêu chuẩn GlobalGAP, SRP, hữu cơ) và (2). Công nghệ cao ít ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển các chuỗi giá trị liên kết, chủ yếu làm giảm chi phí sản xuất (như công nghệ Drone; san phẳng đồng ruộng với thiết bị laser; điều khiển bơm tưới từ xa; phân chậm tan thông minh; phân bón hữu cơ qua lá; hệ thống giám sát sâu, rầy thông minh; công nghệ thông minh 4.0). Về công nghệ cao áp dụng đối với cây ăn quả có 3 nhóm công nghệ cao: (1). Công nghệ cao thúc đẩy mạnh đến sự hình thành và phát triển liên kết chuỗi giá trị (như GlobalGAP); (2). Công nghệ cao thúc đẩy mạnh đến sự hình thành và phát triển liên kết chuỗi giá trị ở mức trung bình (như nhà kính, nhà màng; kỹ thuật rải vụ, nghịch vụ; truy xuất nguồn gốc sản phẩm) và (3). Công nghệ cao ít ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển của các chuỗi giá trị liên kết, chủ yếu làm giảm chi phí sản xuất (như công nghệ tưới tiết kiệm nước, điều khiển tưới nước tự động; sử dụng túi bao trái).

Hiện nay có 231 hợp tác xã ở ĐBSCL có ứng dụng công nghệ cao, chiếm 11,5% hợp tác xã vùng ĐBSCL. Các khó khăn khi hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao là vốn đầu tư lớn so với tiềm lực tài chính của hợp tác xã; phụ thuộc vào doanh nghiệp về công nghệ; công nghệ phức tạp, khó áp dụng, cần có hiểu biết, có kỹ năng mới áp dụng được; thuyết phục hộ nông dân; ghi chép nhật ký; có nguồn nước; điều kiện ruộng cho phép áp dụng. Từ thực trạng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất chính sách: Tạo thuận lợi cho doanh nghiệp liên kết với Hợp tác xã; nâng cao năng lực cho hợp tác xã; hỗ trợ tài chính cho hợp tác xã để ứng dụng công nghệ cao, trong đó có thay đổi định mức hỗ trợ hợp tác xã từ 30-50%; phát triển Trung tâm dịch vụ cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ cao nông nghiệp; hỗ trợ phát triển công nghệ cao; tuyên truyền công nghệ cao; đổi mới phương thức hỗ trợ hợp tác xã như hỗ trợ các mô hình tham gia chuỗi giá trị gắn với ứng dụng công nghệ cao; giải pháp đối với hợp tác xã như quản trị minh bạch, tôn trọng cam kết với doanh nghiệp,…

Nhằm để hoàn thiện báo cáo kết quả nhiên cứu và đề xuất chính sách, ngày 03/10/2020 tại Khách sạn Nesta, Thành phố Cần Thơ, Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Tổ chức GIZ tổ chức Hội thảo “Hợp tác xã Đồng bằng sông Cửu Long ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất lúa gạo và trái cây: Thực trạng và giải pháp”. Tại Hội thảo, nhóm nghiên cứu đã trình bày kết quả đánh giá ứng dụng công nghệ cao của hợp tác xã vùng ĐBSCL trong lúa gạo và cây ăn quả và đề xuất chính sách để cải thiện tình trạng ứng dụng công nghệ cao. Đồng thời các đại biểu là các cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp, hợp tác xã vùng ĐBSCL đã trao đổi tập trung các nội dung như các công nghệ cao có khả thi và hiệu quả trong sản xuất cần khuyến khích hợp tác xã ứng dụng trong thời gian tới; các khó khăn của doanh nghiệp khi tiếp cận chính sách ưu đãi, hỗ trợ của nhà nước về ứng dụng công nghệ cao; cần bổ sung, hoàn thiện chính sách để thúc đẩy hợp tác xã vùng ĐBSCL ứng dụng công nghệ cao; giải pháp để thúc đẩy doanh nghiệp liên kết với hợp tác xã trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và ứng dụng công nghệ cao,…

Tác giả: Đặng Thị Kim Tuyến